به گزارش ستاد خبری دومین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد رهدار رئیس مؤسسه فتوح اندیشه در هم‌اندیشی سیر تکوین تمدنی جمهوری اسلامی ایران که روز گذشته ۴ اسفندماه در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: اگر بخواهیم تمدنی به نام تمدن اسلامی شکل بگیرد باید بدانیم که جمهوری اسلامی چه نوع میراثی می‌تواند از کنار ارتباط با جهان اسلام در اختیار جهان اسلام قرار دهد که به تحقق سریع‌تر تمدن اسلامی کمک کند و در عین حال چه میراثی باید از جهان اسلام بگیرد.
وی در ادامه به تشریح آنچه که تا اندازه‌ای منحصرا در اختیار جمهوری اسلامی است که می‌تواند آنها را در اختیار جهان اسلام بگذارد تا به شکل گیری تمدن اسلامی کمک کند، پرداخت.
این استاد علوم سیاسی، ساختار سیاسی مستقل اسلامی را یکی از این موارد ذکر کرد و افزود: هیچ یک از کشورهای اسلامی به ویژه بعد از فروپاشی دستگاه خلافت یک ساختار سیاسی مستقل از ساختار سیاسی موجود در غرب در اختیار ندارند.
وی با بیان اینکه ساختارهای موجود در جهان اسلام از جنس ساختارهای از کار افتاده بوده یا هست، تاکید کرد: هر چند تلاشی که از سوی جهان اهل سنت برای احیای دستگاه خلافت صورت می‌گیرد که باید اینها را از جنس تلاش‌های خیز تمدنی قلمداد کرد اما واقعیت این است که ساختار حاکمیت هیچ یک از کشورهای جهان اسلام ساختار خلافت اسلامی نیست.
حجت‌الاسلام رهدار ادامه داد: آنها یک ساختار حکومتی داشتند که ساقط شد. یک ساختار حکومت ناکارآمد دارند که شاید مشابه غربی نداشته باشد ولی ناکارآمد است. ساختار سیاسی عمارت در گوشه و کنار کشورهای جهان اسلام از این سری ساختارهاست که چند امیر حاشیه خلیج فارس وجود دارند یا شکل پرصداتر آن دولت عمارت طالبان بود که خودش را به بدترین شکل نمایش گذاشت و اصلا جذابیت و ظرفیت تمدنی نخواهد داشت و قابل چانه‌زنی نیست.
وی با بیان اینکه شکل رایج ساختار سیاسی در جهان اسلام ساختار وارداتی غربی است، اظهار کرد: نمی‌شود بر روی دوش ساختار سیاسی وارداتی غربی، محتوای تمدن اسلامی را سوار کنیم. این ساختار و تجربه تحقق این ساختار یکی از داشته‌های انحصاری جمهوری اسلامی ایران که می‌تواند آن را به گفتگو بگذارد و با تبیین حداکثری این ظرفیت شاید بشود به تحقق و بسط تمدن اسلامی کمک کرد.
رئیس موسسه فتوح اندیشه افزود: ظرفیت دومی که در انقلاب اسلامی وجود دارد، اگرچه انحصاری نیست اما وقتی کم و کیف این ظرفیت را ملاحظه قرار می‌دهیم آن را مصداق بارز و تام خودش در جهان اسلام می‌کند و آن ظرفیت هویت ناشی از مقاومت است.
وی در توضیح بیشتر این ظرفیت اظهار کرد: مساله مقاومت انحصارا در اختیار جمهوری اسلامی نیست اما هیچ یک از کشورهای جهان اسلام این شدت از مقاومت که تجربه جمهوری اسلامی ایران در برابر غرب هزینه کرده را تجربه نکرده‌اند.
حجت‌الاسلام رهدار ادامه داد: در گوشه و کنار اگر تجربه مقاومت هست تجربه‌های برگرفته است انقلاب اسلامی ایران است. تجربه‌هایی که در سوریه، عراق، لبنان، بحرین و یمن این روزها مشاهده می‌کنیم تجربه‌ای است که یا از انقلاب اسلامی الگو گرفته شده یا اگر از کشور ما الگو گرفته نشده، نسخه ضعیف‌تر و کمرنگ‌تر است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه افزود: تجربه «نه» گفتن به همه جریان‌هایی که در یک تجربه تاریخی متوجه شدیم که آمدند تا خیلی چیزهای ما را بگیرند و اجازه ندهند ما استقلال هویتی و تمدنی پیدا کنیم، تجربه ذی قیمت است و می‌شود آن را در اختیار جهان اسلام قرار داد.
وی ظرفیت عقل فلسفی حوزه تمدنی را سومین تجربه‌ای ذکر کرد که هر چند تجربه انحصاری جمهوری اسلامی نیست ولی مصداق اعلایی تجارب موجود در جهان اسلام است و ظرفیت تمدن‌سازی دارد.
حجت‌الاسلام رهدار در این زمینه گفت: ماجرای تفکر عقلانی در جهان اسلام عمدتا ریشه در حوزه تمدنی ایرانی دارد. چند فیلسوف غیرایرانی داریم که اگر بعضی از آنها عرب زبان هستند عرب تبار نیستند. از فارابی، ابن سینا، صدرا، دشتگی و… تا به امروز، تجربه میراث عقلی جهان اسلام تجربه برگرفته در حوزه تمدنی ایرانی است.
به گفته وی، اهمیت تبیین این تا آنجاست که کرسی فلسفه در هیچ یک از دانشگاه‌های حوزه جنوب شرق آسیا وجود ندارد و یکی از فیلسوفان مالزی می‌گفت تنها فیلسوف مسلمان جنوب شرق آسیا است که در مالزی بر سر کرسی فلسفه نیست.
رئیس موسسه فتوح گفت: اندیشه ظرفیت‌های عقلی و فلسفی در زیرساخت تمدنی خیلی می‌تواند کمک کند و این ظرفیت به صورت پررنگ در اختیار جمهوری اسلامی است.

وی تجربه حکومت اسلامی را یکی دیگر از ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ذکر کرد و گفت: عقل انتزاعی حاکم بر مدیریت جهان اسلام عقل آیتی است که برای مساله تمدن اسلامی یک سم است. این عقل آیتی و الگوی مدیریت آیتی که در خیلی از کشورهای جهان اسلامی شاهد آن هستیم از پاشنه آشیل جدی جهان اسلامی برای تمدن اسلامی است.
به گفته وی، تجربه حکومت اسلامی یک تجربه انحصاری جمهوری اسلامی نیست اما بی‌شک تجربه ممتاز و مصداق اعلای تجارت موجود در جهان اسلام است.
وی ادامه داد: دو سه کشور از جمله پاکستان و الجزایر مصداق جمهوری اسلامی هستند که تمدن غرب هیچ گاه با جمهوریت و اسلامیت آنها احساس غیریت نکرده بلکه احساس همکاری کرده است. بقیه کشورهای اسلامی به رغم اینکه اسلامی هستند یا در قانون اساسی خودشان تصریح کردند که سکولار باشند، یا اگر تصریح نکردند عملا سکولار بودند.
رئیس موسسه فتوح اظهار کرد: در جمهوری اسلامی با وجود اینکه با چالش‌های معرفتی و عملی در این تجربه روبه‌رو بودیم اما که برای ما ظرفیت ایجاد کرد و می‌توان آن را در اختیار کشورهای اسلامی قرار داد، میراث ناشی از استنتاقی است که از حکومت اسلامی توسط مسلمانان شده و پاسخ‌هایی که تلاش شده این اسنتاق روزافزون داده شود که یک میراث غنی است.
حجت‌الاسلام رهدار با بیان اینکه همه ظرفیت‌های علمی در هندوستان در مقایسه با پاکستان بیشتر است، تصریح کرد: در حوزه اندیشه‌ورزی اسلامی دانشگاه‌های پاکستان به مراتب قوی‌تر از دانشگاه‌های اسلامی هندوستان هستند، چون یکی از روسای جمهوری پاکستان یک اندیشه ضعیف و غلط به نام بومی‌سازی و اسلامی سازی دانش مطرح کرد و همین طرح ضعیف این اندیشه باعث شده بسیاری از متفکران اسلامی به این قضیه فکر کنند و طرح بدهند و الگوهای ضعیف و دانشگاه‌های اسلامی بسازند و امروز بعضی از شخصیت‌های نظریه پرداز پاکستانی نظریه‌هایی در رابطه با علم اسلامی و بومی مطرح کردند که در مقیاس جهانی ترجمه می‌شود و مورد مطالعه قرار می گیرد.
وی گفت: انقلاب اسلامی که تجربه ۴۰ ساله‌ای در باب حکومت اسلامی دارد، به ویژه اینکه این حکومت را ناشی از اندیشه‌های اسلامی جلو می‌برد می‌تواند ظرفیت و میراث خوبی داشته باشد و این ظرفیت قابل چانه‌زنی و گفت‌وگو در مقیاس جهان اسلام است.

انتهای پیام/