به گزارش روابط عمومی هفته علمی تمدن نوین اسلامی به نقل از طلیعه؛ روح الله بیات معاون بین الملل دانشگاه امام خمینی(ره) و دکترای اقتصاد کلان با اشاره به ارتباط اقتصاد در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی گفت: از ظواهر مادی فرهنگ تمدن و از اجزای مهم تمدن، اقتصاد و سازوکارهای اقتصادی است. اگر فرهنگی پیشرفته باشد تمدن پیشرفته و ممتازی را از خود به جای می گذارد و از آثار این تمدن ممتاز می توان به سیستم اقتصادی مطلوب با ویژگی های خاص اشاره کرد. موضوعات ارزشی از یک سو و مباحث اقتصادی و تخصیص بهینه منابع و ایجاد رفاه نشان دهنده ارتباطات منطقی فرهنگ، تمدن و اقتصاد است.

وی افزود: تمدن اسلامی در سده چهارم و پنجم اسلامی فرهنگی تاثیرگذار بود و تمدن نوینی در آن زمان نسبت به دیگر تمدن های ایران و مصر و روم محسوب می شد. این تمدن دارای کارکردهای اقتصادی و اجتماعی بود و بر اندیشه غرب که در دوران قرون وسطایی قرار داشت، تاثیر گذار شد. در آن زمان فعالیت های اقتصادی دارای رواج کمی بود زیرا کلیسا معتقد بود نباید به سمت مادیات حرکت کرد  زیرا سعادت در دوری از مادیات است درحالی که در همان زمان تمدن اسلامی مردم را تشویق به انجام فعالیت های اقتصادی می کرد و کشورهای قلمرو اسلامی از رفاه نسبی بالا برخوردار بودند. به تدریج جهان اسلام مورد هجمه مغولان و دشمنان شرقی و غربی قرار گرفت و تمدن اسلامی متاثر از این حوادث شد و و در وضعیت تاسف باری قرار گرفت.

کارکردهای اقتصادی در زمان تحقق تمدن نوین اسلامی به صورت سیستم مطلوب اقتصادی شکل می گیرد

وجود سیستم مطلوب اقتصادی در زمان تحقق تمدن نوین اسلامی

بیات اضافه کرد: کارکردهای اقتصادی در زمان تحقق تمدن نوین اسلامی به صورت سیستم مطلوب اقتصادی شکل می گیرد که با توجه به دریافت هایی که جوامع امروز از پیشرفت ها و تجربه تمدن های مختلف دارند، آن جامعه متعالی را ایجاد خواهند کرد.

معاون بین الملل دانشگاه امام خمینی(ره) ادامه داد: برای رسیدن به چنین جامعه ای باید رابطه مطلوب بین ارگان های جامعه را تعریف کنیم. این رابطه در قالب سیستم اقتصاد سیاسی تمدن نوین اسلامی متصور می شود که اجزای این سیستم متشکل از افراد و سازمان ها و نهادهایی هستند که گاهی در شکل دولت، شهروند، سازمان ها و موسسات مردم نهاد خود را نشان می دهد تا مواردی که سیستم های امروزی نتوانسته اند پاسخ دهند را جوابگو باشند. سیستمی که به بهترین نحو عدالت اجتماعی را تنظیم و اجرا کند و فاصله ای که بین اخلاق و اقتصاد رخ داد را به اقتصاد بازگرداند.

بیات تصریح کرد: تمدن نوین فضایی را که همراهی و اقتصاد در آن باشد را می طلبد و معتقدیم برای رسیدن به حقوق اجتماعی هماهنگی بین رفتارهای اقتصادی با قراردادهای اجتماعی و موازین حقوقی باید تبیین شود. در فضای تمدنی جدید هر  نوع رفتار اقتصادی توجیه پذیر نیست و رفتارهای اقتصادی باید مبتنی بر موازین عدالت اجتماعی و هماهنگی لازم با موازین اخلاقی داشته باشند.

وجود فاصله میان اخلاق و اقتصاد

بیات گفت: ایجاد فاصله میان اخلاق و اقتصاد هزینه های زیادی را بر بشر تحمیل کرده است به عنوان مثال تغییر اقلیم جهانی بواسطه اینکه ما حقوق همسایه گان مان را در تولید رعایت نکردیم باعث ایجاد آلودگی محیط زیست و گرمایش زمین شد. یا پرونده های قضایی که در دادگاه های ما وجود دارند و کوچکترین آنها انواع چک های برگشتی است به دلیل بی توجه به اخلاق اجتماعی شکل گرفته اند.

وی افزود: تمدن نوین جایگزینی سیستم جدید اقتصادی را به جای سیستم فعلی می طلبد که در آن اخلاق، آموزه های دینی، موازین حقوقی و توجه به عدالت اجتماعی مدنظر قرار می گیرد که در آن صورت از کشورهایی که به رفاه اجتماعی ملت ها توجه دارند، جوامع بهتری خواهیم داشت. در کشورهای حامی رفاه جوامع، خلا معنویت بوضوح احساس می شود اما در تمدن نوین اسلامی این خلا پر می شود؛ معنویتی  که تولید مطلوب و برخورداری مادی و اجتماعی را به همراه دارد.

معاون بین الملل دانشگاه امام خمینی (ره) در پاسخ به این سوال که چرا برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی باید از مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی عبور کرد، افزود: اقتصاد مقاومتی جریان فرهنگی است و به دنبال استقلال اقتصادی و عدم وابستگی به نفت و مشارکت اجتماعی و حمایت از اقتصاد دانش بنیان است. این موارد مولفه های ایجاد اقتصاد پویاست. اقتصاد مقاومتی طراحی موتور جدید اقتصادی است زیرا موتور قدیمی نمی تواند ما را به تمدن نوین اسلامی برساند. سوخت مورد نیاز این موتور باید از درون سیستم تامین شود به همین دلیل اقتصاد مقاومتی را درو زا می دانند.

بیات در ادامه گفت: اقتصاد مقاومتی گاهی به صورت مشارکت جمعی صورت می گیرد و زمانی هم فاینانس آن از طریق مالیات مشارکت کنندگان تامین می شود و در این زمان قیمت نفت برای ما تعیین کننده نیست. دولت از مالیات برای رسیدن به دیگر اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود استفاده می کند و از طریق تولید واحدهای تولیدی تغذیه می کند. در این شرایط دولت استفاده از نفت را برای نسل های بعدی و زمانی که تمدن جدیدی شکل خواهد گرفت، واگذار می کند. نفت و گاز در کوتاه مدت می تواند برای اقتصاد کشور راهگشا باشد اما نباید به این وضعیت عادت کنیم. اقتصاد مقاومتی هم فضای ترک اعتیاد است تا درکی از اقتصاد نوین در تمدن نوین داشته باشیم.

تمدن نوین فضایی را که همراهی و اقتصاد در آن باشد را می طلبد و معتقدیم برای رسیدن به حقوق اجتماعی هماهنگی بین رفتارهای اقتصادی با قراردادهای اجتماعی و موازین حقوقی باید تبیین شود

شکل گیری اقتصاد مقاومتی با وجود تحریم های بین المللی

بیات با اشاره به وجود تحریم های بین المللی و ارتباط آن با شکل گیری اقتصاد مقاومتی گفت: اقتصاد مقاومتی در شرایط تحریم و فشار بوجود آمد اما کارآیی آن در جایی که ما بتوانیم با دنیا ارتباط داشته باشیم به حد اعلای خود می رسد زیرا همان طور که اقتصاد مقاومتی درون زاست برون نگر هم هست. در بحث برون گرایی باید به سراغ بازار کشورها رفت اما این سوال مطرح می شود که آیا باید منتظر لغو تحریم ها ماند یا خیر؟ هنر در فعال شدن دیپلماسی اقتصادی است. اکنون بعد از برجام با وجود مشکلات پیش آمده، فضایی باز شد که در عرصه بین المللی حضور پیدا کنیم.

وی اظهار کرد: اقتصاد مقاومتی در فضای فعلی نیازمند دیپلماسی همه جانبه است و اگر چهار یا پنج کشور با یکدیگر تصمیمات مهم اقتصادی اتخاذ کنند دیگر کشورها نمی توانند مشکلاتی برای آنها ایجاد کنند. ماهیت اقتصادی فعالیت در عرصه بین المللی است تا کالاهای تولیدی به بازار دیگر کشورها حتی دشمنان رسانده شود زیرا منابع مالی تقویت باید شوند. در اقتصاد مقاومتی تعاملات تجاری گسترده می شود تا مبنایی برای ایجاد درآمد و اشتغالزایی شود.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اقتصاد سیاسی و تشریح آن افزود: اقتصاد سیاسی زمانی جای علم اقتصادی را گرفته بود اما امروزه به معنی نحوه ارتباط بین واحدهای اقتصادی و دولت است و بر این اساس حدود و ثغور فعالیت واحدهای تولیدی با یکدیگر و با دولت تبیین می شود. مثلا کارخانه ای کالایی را تولید می کند که تبعات منفی از جمله آلودگی دارد و اقتصاد سیاسی درباره اینکه دولت چه قوانینی بگذارد که جلوی آلاینده ها را بگیرد، بحث می کند.

معاون بین الملل دانشگاه امام خمینی (ره) با بیان اینکه اقتصاد سیاسی رابطه حقوقی و قانونی و سیستماتیک بین نهادها و واحدهای تولیدی با یکدیگر را تبیین می کند، گفت: فقدان اقتصاد سیاسی قوی در کشور باعث شده هر موتورسیکلت به تنهایی ده ها کیلو مواد آلاینده را وارد هوا کنند اما چه کسی اجازه فعالیت چنین موتورسیکلت هایی را می دهد؟ در حالی که در کشورهای دارای اقتصاد سیاسی فعال اجازه تردد چنین موتور و ماشین هایی داده نمی شود و سازمان هایی وجود دارند که جلوی کارخانه های ساخت این وسایل به شکل مسالمت آمیز تحصن می کنند و خواستار تعطیلی آنها می شوند. این بخشی از اقتصاد سیاسی است که تدبیری ایجاد می شود تا کارخانه اصلاح روش های تولید و خط تولید جدیدی ایجاد کند.

نفت و گاز در کوتاه مدت می تواند برای اقتصاد کشور راهگشا باشد اما نباید به این وضعیت عادت کنیم. اقتصاد مقاومتی هم فضای ترک اعتیاد است تا درکی از اقتصاد نوین در تمدن نوین داشته باشیم

بیات در پایان سخنانش گفت: در تمدن نوین اسلامی عقلانیت به واسطه فرصت بیشتر اندیشیدن زیاد می شود. با ایجاد رفاه، مردم فرصت اندیشیدن و تامل کردن خواهند داشت و این آرزوی فلاسفه هم بوده است. در تمدن نوین اسلامی مردم فرصت توجه به توسعه  پایدار را دارند و ترکیب بهینه منابع تولید را می آموزند  و امکان حفظ محیط زیست را دارند. موارد ذکر شده مقولاتی است که ما انتظار داریم در تمدن نوین اسلامی شکل بگیرد.

انتهای پیام/